SCROLL
INHOUD
Verkiezingen 2024
Intro / citaat / kerncijfer
1. Richting oplossing voor schaarse grondstoffen
Kaderstuk: Vlaams Klimaatdak
2. Vlaams betonakkoord
2050
› Bouwen met kleinst mogelijke
milieu-impact
› Nieuwe en gerenoveerde bouwwerken = veranderingsgericht
› Volledig digitaal overzicht van materiaalvoorraad in gebouwd patrimonium
2030
› 25% van bouwwerken ontworpen en her/gebouwd volgens circulaire principes
› 95% steenachtige en 70% niet-steenachtige materialen uit bouwwerken hergebruikt
› Minstens 50% van hergebruikt materiaal hoogwaardig terug ingezet
› Sloopopvolgingsplan met attest
2022
Grafiek 23:
Doelstellingen voor circulair bouwen
Bron: OVAM, Op weg naar circulair bouwen
Bron : VITO voor steunpunt Circulaire economie. Grafiek Vlaanderen Circulair. Deze grafiek geeft de globale materialenstroom weer.
Vlaamse bouw produceert 15 miljoen ton puingranulaten of 35% van ons totale afval. Met 90% recyclage van bouw- en sloopafval is Vlaamse bouw Europees koploper. 8% is bestemd voor een hoogwaardige toepassing.
“Vlaanderen Circulair is een publiek-privaat partnerschap dat werkt aan de transitie naar een circulaire economie. Die omslag wil een antwoord bieden op de groeiende problemen rond tekorten aan materialen. Vlaanderen heeft de ambitie om de materialenvoetafdruk van onze consumptie met 30 procent te verminderen tegen 2030. De materialenvoetafdruk van onze bouwsector is groot. Daarom werkten Vlaanderen Circulair en Embuild Vlaanderen de afgelopen periode nauw samen met de bouwactoren rond circulair bouwen. Tegelijk biedt het veel kansen voor onze bedrijven. Door samen te werken en versneld te leren hoe we circulaire strategieën omzetten in de praktijk, worden Vlaamse bedrijven meer en meer erkend als innovatieve voorlopers rond circulair bouwen in Europa. Door te kiezen voor de inzet van duurzame materialen, hoogwaardige recyclage en hergebruik en veranderingsgericht bouwen zorgen we voor de beschikbaarheid en betaalbaarheid van onze materialen en gebouwen, vandaag én voor de volgende generaties."
Brigitte Mouligneau
Transitiemanager Vlaanderen Circulair
TOP PAGE
TOP PAGE
Circulaire renovatie van WTC-torens tot kantoor 2023 bij Brussel-Noord (ill. Facilitair Bedrijf)
01
Het behouden, onderhouden en (energetisch) renoveren van gebouwen moet aangemoedigd worden. Een gebouw is gemiddeld 60 jaar in Vlaanderen wanneer het gesloopt wordt. De technische levensduur van een gebouw ligt veel hoger. Een betonnen of stalen structuur heeft zelfs een technische levensduur van ongeveer 120 jaar. Bovendien is het recycleren van staal en beton een zeer energie-intensief proces met een hoge CO2-uitstoot.
01
02
03
04
05
06
In de volgende legislatuur is er nood aan een doordacht materialenbeleid, waarin er zuinig en verantwoord wordt omgegaan met vaak schaarse grondstoffen. De bouwsector heeft een cruciale rol in het totale materiaalverbruik, aangezien het voor 50% van de materiaalstromen en 37,1% van de afvalproductie verantwoordelijk is (Vlaanderen Circulair). Daarom wil de bouwsector samen met de beleidsmakers verder werk maken van een circulaire bouweconomie.
De Vlaamse bouwsector is al geruime tijd op Europees vlak een voortrekker in uitgegraven bodem, selectieve sloop en recyclage. Maar hoewel de Vlaamse bouwsector al 90% van het bouw- en sloopafval recycleert, blijkt het nog te vaak om laagwaardige doeleinden te gaan, zoals de fundering van wegen. Slechts 8% van gebruikt bouwmateriaal wordt ingezet voor een vergelijkbare of hoogwaardige toepassing (Circle Economy).
Het aanwenden van duurzaamheidsvereisten is daarom essentieel. Om materialen in de kringloop te houden en de nood aan nieuwe materialen te verlagen, moet de focus verschuiven van sloop en storten naar (1) behoud, onderhoud en renovatie van gebouwen en infrastructuur, (2) demontage en hergebruik van bouwelementen en (3) sloop en recyclage van bouwmaterialen. Als het beleid afgestemd is op deze volgorde, kan er met minder (nieuwe) materialen aan eenzelfde bouwbehoefte voldaan worden en ontstaan er CO2-winsten tijdens de ontginning, productie, het transport en de afvalverwerking.
Als een gebouw overbodig wordt, is hergebruik en recyclage van bouwmaterialen cruciaal. Vlaanderen heeft al een koppositie in het traceren en selectief aanpakken van demontage- en sloopwerken. De werkwijze van sloopbeheerorganisatie Tracimat, een spin-off van Embuild Vlaanderen, wordt in de Europese Unie als "best practice" gedefinieerd. Door data uit de sloop te verzamelen en juist in te zetten kan de groeiende vraag van materiaalproducenten en het aanbod aan materialen uit de sloop beter op elkaar afgestemd worden. Zo kunnen meer materialen uit de sloop hoogwaardig ingezet worden als nieuwe grondstof.
Het belang van een circulaire economie in de bouwsector dringt zich op als gevolg van
1. de toenemende schaarste aan materialen;
2. de prijsstijgingen bij primaire grondstoffen en nieuwe materialen. Volatiele energieprijzen zijn nefast voor de productiekosten van bouwmaterialen;
3. de impact van het produceren en transporteren van (nieuwe) bouwmaterialen op het klimaat en het milieu.
Het gebruik van betrouwbare, interoperabele data en applicaties die de verschillende stakeholders ondersteunen bij het maken van keuzes, is cruciaal om het bouwproces...
Filip Boelaert
secretaris-generaal van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken
De Vlaamse overheid werkt actief mee aan de doelstellingen van het Vlaams Energie- en Klimaatplan. Bovendien heeft het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken nog een klimaatplan dat als doel heeft de eigen werking en infrastructuur te verduurzamen. Het is voor ons dan ook vanzelfsprekend dat we mee onze schouders zetten onder het Vlaams betonakkoord, omdat het tegelijk inzet op beter materiaalgebruik én op de reductie van CO2 bij het gebruik van beton in de bouwsector
TOP PAGE
Eerste circulaire betonstort in de Benelux voor het Marie-Elisabeth Belpaire gebouw te Brussel
(ill. Facilitair Bedrijf)
01
Het Vlaams Betonakkoord is een dynamisch instrument en moet worden geïnstitutionaliseerd
De ambities in het Betonakkoord hebben een tijdspad tot 2050. Dat moet worden opgevolgd en geëvalueerd. Ofwel zet een (overheids)organisatie hier ten volle zijn schouders onder ofwel een nieuwe entiteit met de overheid als prominente partner. Embuild Vlaanderen schuift het Departement Mobiliteit en Openbare werken of het Agentschap Wegen en Verkeer naar voren.
01
02
03
Wereldwijd wordt er vooral gebouwd met beton. Daardoor gaat het om een aanzienlijk deel van de CO2-uitstoot. Zo zorgt de productie van cement alleen voor 7% van de globale uitstoot. Maar beton valt voor 100% te recycleren als het bij sloop in een voldoende zuivere vorm vrijkomt. De productie van groen en circulair beton is in opmars, maar een versnelling dringt zich op. Met het Vlaams Betonakkoord wil de sector administratieve en technische hinderpalen wegwerken om die ambitie waar te maken.
Dat sluit aan bij de Europese doelstelling om de globale CO2-uitstoot te verminderen met 50% tegen 2050 en het verminderen van het materialengebruik met 30% tegen 2030. Nu roept de sector met het Betonakkoord alle actoren op om mee te werken aan het behalen van die doelstellingen. Zo maak je werk van concrete ambities:
• tegen 2030: 50% vermindering van CO2-uitstoot van de productie van beton in Vlaanderen (inclusief ontginning en hergebruik van grondstoffen, transport en bouw/installatie) t.o.v. 1990 emissies;
• 2050: 0 kg CO2 per m³ geproduceerd beton;
• tegen 2030 dient het ontwerp van gebouwen en kunstwerken te voorzien dat betonnen elementen maximaal hergebruikt kunnen worden of dat de functies in het gebouw maximaal aangepast kunnen worden. Verder zullen geen stoffen meer aanwezig zijn in gebouwen die recyclage verhinderen.
De bouwsector heeft, naar Nederlands voorbeeld, het eerste Vlaamse Betonakkoord gelanceerd. Het gaat om een initiatief van Embuild Vlaanderen, GBV Vzw (Groen Beton Vert), Fedbeton (Federatie van de Beton), VSOR (Vereniging van Sloop-Ontmantelings en Recyclage Bedrijven) en Buildwise. Samen met alle stakeholders in de betonketen maken zij werk van meer groen beton. Intussen hebben meer dan 80 bedrijven, organisaties, Vlaamse en lokale overheden het akkoord ondertekend. Aangezien primaire grondstoffen in de sector schaarser worden en de klimaatambities moeten worden opgeschroefd, is dit een cruciale stap om met circulaire principes de CO2-uitstoot te helpen verminderen en het materialengebruik in de sector te reduceren.
Er is een stijgende vraag naar “circulair beton” met gerecycleerde granulaten of alternatieve bindmiddelen en het aantal bedrijven die innovatief ‘groen’ beton aanbieden groeit gestaag. Met het Vlaams betonakkoord willen we circulaire betonprojecten helpen opschalen en belemmeringen opheffen.
Meer info: Raadpleeg het Vlaams Betonakkoord
De strategische waarde van bouwzand als cruciale, natuurlijk hulpbron wordt erkend in het 2022 rapport van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP). Daarom...
TOP PAGE
Yves Biesmans
gedelegeerd bestuurd van de Tectum Group
Als aannemers in dakwerken staan wij meer dan ooit mee aan de bron van een sterke bijdrage aan de klimaatdoelstellingen die we ons als maatschappij gesteld hebben. Een bijdrage waarbij wij ons vakmanschap & onze innovatieve oplossingen maximaal willen ontplooien om samen met alle stakeholders een duurzame leefomgeving op lange termijn te creëren
Meer info: www.klimaatdak.be
In navolging van het Vlaams Betonakkoord zet Embuild Vlaanderen zijn schouders onder de ontwikkeling van een charter rond het Vlaams Klimaatdak. Want de potentiële duurzaamheidswinsten van het grote areaal aan daken in Vlaanderen zijn aanzienlijk en divers. De basis blijft de bouwtechnische kwaliteit die de lange levensduur verzekert, maar daarnaast kan er ingezet worden op circulariteit, gerecycleerde materialen en de optimale benutting voor meer hernieuwbare energie, groen, waterbuffering- en recuperatie. Bovendien helpen groendaken ook hitte-eilandeffecten te verminderen en de luchtkwaliteit te verbeteren. Met een nieuw Charter Vlaams Klimaatdak kan de bouwsector samen met overheden en stakeholders komen tot een leidraad voor een duurzaam areaal van daken in heel Vlaanderen. Dat resulteert in een roadmap voor elk bouwproject dat met een klimaatdak kan bijdragen tot cruciale uitdagingen rond klimaat, energie, biodiversiteit, waterhuishouding, leefmilieu enz.
Om de ambities van het Vlaams Betonakkoord in de praktijk om te zetten, moeten nog enkele systemische knelpunten aangepakt worden. Buildwise werkt...
