De strategische waarde van bouwzand als cruciale, natuurlijke hulpbron wordt erkend in het 2022 rapport van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP). Daarom worden alternatieve bronnen onderzocht voor natuurlijk bouwzand bij grote infrastructuurwerken. Een case studie hieromtrent is de bouw van het nieuwe getijdendok ("ECA-project") in de haven van Antwerpen om de groei van de containertrafiek te ondersteunen.

Het onderzoek naar alternatieven voor natuurlijk bouwzand voor het ECA-project maakt deel uit van het PIONEERS-project (EU Horizon 2020). Dat project, gecoördineerd door de Haven van Antwerpen-Brugge (PoAB), richt zich op de uitdagingen van Europese havens om hun milieu-impact te verminderen, concurrerend te blijven en toegevoegde waarde te kunnen bieden in een duurzaam ecosysteem voor de wereldhandel.

Voor de bouw van meer dan 3 kilometer aan kademuren in het ECA-project is ongeveer 360.000 kubieke meter beton nodig. In het “business-as-usual” scenario zou ongeveer 215.000 ton natuurlijk bouwzand, gewonnen uit de Noordzee of geïmporteerd uit buurlanden, nodig zijn om deze hoeveelheid beton te produceren. Maar een aanzienlijke hoeveelheid zand kan mogelijk lokaal worden ontgonnen door zand terug te winnen uit de uitgegraven ondergrond tijdens de bouw van het getijdendok.

Binnen het PIONEERS-project onderzoekt Buildwise, in samenwerking met PoAB en VITO, de bouwtechnische mogelijkheden van het gebruik van teruggewonnen zand in beton voor maritieme toepassingen. De eigenschappen van bestaande opgebaggerde zandvoorraden en van zand uit de havendokken werden geanalyseerd en enkele industriële opwaarderingsmethoden werden geëvalueerd. Betontesten op laboratoriumschaal werden uitgevoerd. De volgende fase van het onderzoek omvat het monitoren van representatieve, grootschalige elementen in het Deurganckdok, evenals het beoordelen van de betonduurzaamheid en het ontwikkelen van levensduurvoorspellingen.